Moeten

15 juli 2019

Moeten

Elles heeft een paar jaar geleden haar partner verloren. Sinds een aantal maanden heeft ze weer  prettige bezigheden buitenshuis, die haar voldoening  geven. Ze is met volledige aandacht bij de activiteiten die ze doet en ze geniet van de contacten die ze daarbij heeft. Maar als ze thuis komt, dan voelt ze de eenzaamheid toeslaan.

Ze worstelt met het omgaan met de tijd, die bij het thuiskomen zo leeg voor haar ligt. Wat maakt dat het meest moeilijk? Dat ik moet bedenken wat ik kan gaan doen. Er kan zoveel, maar er hoeft eigenlijk niks. Er is geen noodaak meer om iets te doen. Dan kies ik de makkelijkste weg. Dat is zitten. Dat klinkt niet als fijn, dat zitten. Nee, het heeft niets van ontspanning. Innerlijk voelt het voor Elles als heel onrustig.  Brokjes van mogelijke activiteiten stormen door haar hoofd. Zich ermee verbinden lukt niet. De keuzevrijheid is groot, maar biedt geen uitdaging. Niets voelt als echt moeten, zoals dat buitenshuis in haar vrijwilligerswerk wel het geval is. Elles realiseert zich, dat dit moeten voor haar eigenlijk heel prettig is.

Rabbijn Jonathan Sacks omschrijft in De wereld heel maken wat leven voor hem betekent: leven is geroepen worden tot verantwoordelijkheid. Voor Elles gebeurt dat buitenshuis. Maar binnenshuis is het anders. Vroeger had zij de zorg voor haar partner.  Nu kan Elles zich moeilijk verbinden met een taak.
Wanneer is dat gevoel van losstaan van alles thuis minder aanwezig? Laatst was Elles de grammatica van het Hebreeuws aan het bestuderen. Dat voelde toen heel krachtig. Wat betekent het Hebreeuws leren voor jou? Toen Elles twintig was heeft ze in een kibboets gewerkt. Ze gaat nooit naar een synagoge. Maar de taal verbindt haar met de geschiedenis van het Jodendom en met haar eigen verleden. Helemaal zonder hulp bestudeert ze de grammatica uit het boek en komt ze daar stapje voor stapje verder in. Je bent heel taalgevoelig. Ja, dat is eigenlijk altijd al zo geweest, klinkt het blij. Ooit wil Elles nog weer eens naar Israël.

Het Hebreeuwse woord voor verantwoordelijkheid achrajoet, komt van het woord acheer schrijft Sacks. Dat betekent een ‘ander’. Verantwoordelijkheid voelen komt niet zomaar van binnenuit, maar is altijd een antwoord op iets of iemand buiten ons. Tijd vult zich vanzelf, wanneer dat iets of die iemand een echt beroep op ons doet en we de noodzaak voelen te handelen op onze eigen, unieke manier. De zin van het leven ligt buiten ons. Soms is het lastig die te ontdekken. Nu ze haar verhaal kan vertellen komt Elles erachter wat werkelijk belangrijk voor haar is, dat is het leren van Hebreeuws. Gehoor geven aan de roep van de taal en invulling geven aan dit moeten, brengen haar binnenshuis vreugde.

Petra ter Berg