Werken

27 maart 2017

Werken

Maurice Sendak hield van werken. Schrijven en illustreren is voor hem een manier geweest om greep te krijgen op zijn depressies en zijn angst voor de dood. Katie Roiphe vertelt over hem in haar onlangs verschenen boek Het uur van het violet. Daarin beschrijft zij hoe grote schrijvers omgaan met de realiteit van de naderende dood. Zij kunnen als geen ander de dood in woorden vangen. Roiphe heeft proberen te doorgronden wat de naderende dood met een mens doet. Voor Roiphe zelf, die niet gelovig is, zoals zij vertelde in een interview, heeft het werken aan dit boek betekend dat zij nu minder bang is voor dat absolute niets van de dood. 

Sendak is, als kind van overlevenden, opgegroeid met de dood. Zijn kinderboek Max en de Maximonsters is wereldberoemd geworden. Werken betekent voor Sendak momenten van diep geluk beleven: ‘Al je zwakheden, al je mindere kanten als mens, al je bezoekingen verdwijnen als je werkt.' 

Al werkend schuift hij zijn nare gevoelens en angsten niet opzij, maar dompelt zich er helemaal in onder. Hij stoeit ermee. Dan gaat zijn hond Jennie dood. Regelmatig hoor ik in gesprekken met mensen die lijden aan het leven dat een van de dingen die hen op de been houdt, hun huisdier is. Wat moet dat een klap voor hem geweest zijn. Naar aanleiding van de dood van Jennie schrijft en illustreert Sendak Iggeltje Piggeltje Pop of Het leven moet meer waard zijn. Ik kende het niet en ik ben het gaan lezen. Hond Jennie heeft alles, maar is niet gelukkig. Jennies avontuur gaat niet alleen over het vervullen van de basisbehoeften als eten en een dak boven je hoofd, maar ook over de behoefte om gezien te worden.  Het is een verhaal over universele angsten. Over de angst dat je niet gezien wordt en dat je niet mee mag doen en over de angst dat je door de verkeerde gezien wordt en dan wordt opgegeten.

Eten, veiligheid en er toe doen, dat zijn de dingen die Jennie nodig heeft om te kunnen leven. Maar ook jaagt ze haar droom achterna. Het oude sprookje dat zegt dat je om in het land van je dromen te komen je door de rijstebrijberg heen moet eten, dat moet Jennie gekend hebben. Want ze eet zich blijmoedig door alle obstakels op haar pad heen. Juist wanneer zij haar hoofd in de muil van de leeuw legt om Baby te redden en denkt dat dit voor haar het moment is van gegeten te worden, komt de ommekeer. En Jennie krijgt de hoofdrol in het toneelstuk Iggeltje Piggeltje Pop, haar droombaan.

Werk hebben is een noodzaak. Werk doen dat bij je past is een levensbehoefte. Dan voel je je op de juiste manier gezien.

Petra ter Berg