Thuisraken
20 juni 2019
Thuisraken
Mijn schoonmoeder is opgenomen in het verpleeghuis. Waar iedereen van de familie op gehoopt had, dat zij zich daar minder eenzaam zou voelen en van de levendigheid om haar heen zou genieten, gebeurt niet. Zij voelt zich steeds eenzamer en onveiliger.
Dat niemand anders door lijkt te hebben, wat zij aan angsten doorstaat, maakt haar nog wanhopiger. Zij huilt veel en uit regelmatig boosheid naar ieder die op bezoek komt.
Vroeger heeft zij genoten van de bedrijvigheid in haar grote gezin. Dienend op de achtergrond is ze altijd aanwezig geweest om het man en kinderen naar de zin te maken. Maar nu heeft ze niets meer om handen. Niet meer schoonmaken, niet meer eten koken, geen koffie meer zetten. Dan voel je je niet meer van waarde en ligt ook depressie op de loer.
De wereld om haar heen is niet begrijpelijk meer. Het zijn allemaal losse brokjes van leven die zonder enige samenhang aan haar voorbij komen. Wanneer het leven één grote vraag is geworden, zoekt een mens wanhopig naar houvast.
Vroeger heeft mijn schoonmoeder houvast aan haar zuster gehad. Die mooie herinneringen zijn er nog. Samen sliepen zij lange tijd in een bed. Daar vertelt zij graag over. Dat was echt fijn voor u. Ja, nooit problemen, altijd veel plezier gehad samen. Het staat haar nog scherp voor ogen. Hoe gezellig het was. Hoe veilig en vertrouwd ook met moeder die altijd thuis was. Wat een innige verbondenheid heeft zij in haar kinderjaren ervaren. Hoezeer zoekt zij nu tevergeefs naar de troost van de nabijheid van een ander mens, die haar angst om vermoord te worden begrijpt. Telkens opnieuw ervaart ze dat niemand die weg kan nemen. Angst wegpraten vergroot de achterdocht alleen maar en helpt niet om die af te laten vloeien. Het is belangrijk dat de geriater langs komt en met haar spreekt. Medicijnen tegen achtervolgingswaan kunnen helpen.
Maar dan gebeurt er onverwacht iets wat haar zichtbaar goed doet, als mijn dochter op bezoek is. Een zoon rijdt zijn vader in zijn rolstoel langs mijn schoonmoeder. Hun blikken kruisen elkaar. Mijn schoonmoeder ontspant en er komt een glimlach op haar lippen. Haar ogen stralen. Zij zwaait naar hem. Weg is de angst in haar ogen. Contact zonder woorden vindt plaats. Wat een groot bereik heeft dat, van het ene hart naar het andere. Een geschenk.
Het leven voelt soms als een eenzame reis. Hopelijk kom je dan nog ergens een mens tegen waarmee je verbinding voelt. ‘We worden gevormd door relaties, we worden gevoed door relaties en we snakken naar relaties. Het draait om samen een thuis bouwen. Het is een proces van gevormd worden door diepe verbindingen’, zegt schrijver en denker David Brooks in The Second Mountain.
Ook wanneer je lijdt aan dementie, is een klik met een ander mens onmisbaar. Om je geborgen te voelen.
Petra ter Berg