Ontvlammen
20 december 2021
Ontvlammen
“Zal ik met pensioen gaan?”, dat was de vraag die ik mezelf vorig jaar stelde. Met pensioen gaan is een markeringsmoment in het leven. Lang heb ik niet getwijfeld of ik bij het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd ook inderdaad met pensioen zou gaan. Mijn man was al met pensioen en mijn in het buitenland wonende dochter zou haar eerste kindje krijgen. Ik voelde een verlangen naar meer vrijheid om naar haar toe te kunnen gaan zonder me schuldig te voelen naar de mensen die in mijn werk op mij rekenen. En half december was het zover, toen heb ik afscheid genomen en ben ik met pensioen gegaan. Dat is echt een moment van even stilstaan bij wat het leven gebracht heeft en wat het nog kan gaan brengen.
Bijzondere momenten krijgen extra glans in het gezamenlijk beleven ervan. Het afscheidsritueel bij pensionering zie ik niet alleen als een ritueel van mooie woorden en een cadeautje ontvangen, maar ook van geven. Dat geven en ontvangen heeft me een verjaardagsgevoel van langgeleden bezorgd. En dat heeft weer het verdriet verzacht van het niet meer regelmatig ontmoeten van alle mensen met wie ik via het werk in relatie heb gestaan.
Dat dat uitdelen toch zo heerlijk kan zijn. Het is een ander soort geven dan een cadeautje uitzoeken voor iemand die jarig is. Dan kijk je uit naar iets wat de ander fijn vindt. Nu mag ik zelf kiezen waarop ik trakteer. Eerst is er de voorpret van het nadenken over wat voor mij waardevol is om te geven. Dan de keuze, daarna het aanschaffen, een kaartje eraan maken en tenslotte het heerlijke moment van trakteren op iets wat me zo dierbaar is: een bloem. Ook de tekst op het kaartje is me dierbaar. Hij is van Hannah Arendt. Zij is een van de mensen die me heeft geïnspireerd. In Men in dark times (1968) zegt ze:
“Zelfs in de donkerste tijden hebben wij het recht om enige verlichting te verwachten. Deze verlichting zal minder van theorieën en concepten komen, als wel van het onzekere, flikkerende en vaak zwakke licht dat sommige mannen en vrouwen in hun leven en werken onder bijna alle omstandigheden aansteken, en uitstralen over de tijd die hun op aarde gegeven is.”
Allen kunnen wij voor een ander dat onzekere vlammetje zijn. Hoe beroerd je je ook voelt, je bent een voorbeeld in de manier waarop je je verhoudt tot wat het leven met je doet. Je bent van betekenis, je kunt het verschil maken voor een ander, soms zonder dat je je daar bewust van bent.
Niet de schreeuwende, van zijn eigen gelijk overtuigde mens, verlicht ons maar juist de mens die het even niet weet. Daar heb ik van geleerd, diens licht draag ik met me mee, mijn pensioen in.
Petra ter Berg