Ontfalen

2 maart 2017

Ontfalen

De tweede plaats op het podium bereiken geeft de ene sporter veel voldoening, maar roept bij de andere een gevoel van falen op. Wanneer je meedoet om te kijken hoe ver je kunt komen, zie je je tweede plaats in een heel ander licht dan wanneer je mee doet om eerste te worden. Hoe dwingender de eis vooraf, des te heftiger het gevoel van falen daarna.

Mensen die perfectionisme van zichzelf eisen, kennen dat gevoel van falen. De mens die het graag  goed doet in de omgang met de medemens, heeft de innerlijke schijnwerper steeds gericht op het eigen gedrag in relatie tot dat van de ander. Maar dat eigen licht kan heel fel en veroordelend zijn. En onbarmhartig fixeren, waarbij het de rest van het levensveld in duisternis laat. Dan zorgt het voor een hele hoop innerlijke onrust en schaamte. Soms leidt het er toe dat mensen denken dat alleen de dood hen van dat heftige, zich zelfveroordelende gevoel zal kunnen verlossen en rust zal kunnen brengen.

Diffuus licht bestaat ook. Dat verstrooide licht, dat gelijkmatig alle details belicht, dat alles koestert. Hoe krijgen we het veroordelende innerlijk licht wat diffuser, zodat de schoonheid van het hele  levensschilderij weer tot zijn recht komt? Waar zit die knop om de innerlijke diffuser in te schakelen, zodat we met compassie naar onszelf kunnen kijken?

Psycholoog Marshall Rosenberg zegt dat het mogelijk is om het negatieve oordeel over onszelf te vertalen in behoeften. Door ons af te vragen: 'Welke behoefte probeerde ik eigenlijk te vervullen toen ik me gedroeg naar de ander toe op de manier die ik nu betreur?' Het blijkt dat we ons van die behoeften die onder het gestelde doel liggen, vaak niet bewust zijn. Het is dan lastig uiten wat we graag zelf willen. Alle aandacht blijft gewoontegetrouw uitgaan naar het vervullen van de behoeften van de ander en het invullen van wat de ander misschien wel denkt. 

Als we besluiten 'moeten' om te zetten in 'kiezen' bij het vervullen van eigen behoeften, zegt Rosenberg, dan zullen we meer plezier en rust in ons leven ontdekken. Psychiater Viktor Frankl zegt dat zo: 'Leef alsof u op het punt staat voor de tweede keer te leven en alsof u op het punt staat dezelfde fout te begaan die u de eerste keer hebt begaan.'

In mijn werk stel ik soms de vraag wanneer er eerder momenten in het leven waren waarin de ander een gevoel van innerlijke vrede en rust in zichzelf heeft ervaren. Ieder heeft zijn eigen Sinaï-moment, het moment van het ervaren van vervulling, van het even baden in warm diffuus licht. Zo'n moment is als het nagloeien van het moment waarop we Gods licht zagen onder aan de berg Sinaï, zegt rabbijn Arthur Green in Op zoek naar Gods gelaat. 

Gods licht, Verstrooid licht. We kunnen het in ons tevoorschijn denken en het gebruiken, wanneer we onze eigen behoeften benoemen. 

Petra ter Berg