Vertederd terugkijken
7 maart 2018
Vertederd terugkijken
Als je partner de liefdesrelatie verbreekt, kan dat verschrikkelijk veel pijn doen. Filosoof Jan Drost heeft het meegemaakt, en heeft er het boek Als de liefde voorbij is over geschreven. Ook in de
tv-documentaire Verlaten heeft hij zijn verhaal verteld.
Hoe oud je ook bent, in de steek gelaten worden door je geliefde, kan een groot gevoel van verscheurdheid en eenzaamheid geven. Je gaat door een rouwproces heen, terwijl je geliefde nog leeft. David, die verdrietig bij me zit, is het een jaar geleden ook overkomen. Wat mis je het meest aan je geliefde, vraag ik aan hem. Voor David is dat het samen op de bank intens luisteren naar bepaalde klassieke muziek. Die muziek ervaart hij nu als heel confronterend.
Zolang je het definitieve van de breuk niet erkent, blijft een toekomst met je geliefde mogelijk. Samen kijken we naar welke hoopvolle signalen, hoe klein ook, David op heeft kunnen pikken, dat zijn partner weer terug zal komen. Pas als die hoop is losgelaten, zal ruimte voor erkenning van het verlies kunnen ontstaan.
Drost schetst hoe je dan misschien naar het verleden vertederd kunt gaan kijken als naar een opgeprikte vlinder die in een glazen vitrinekast ligt.
In gedachten ga ik naar het joodse gebruik van vertederd terugkijken. Dat is het maken van havdala aan het einde van sjabbat. Havdala betekent letterlijk scheiding. Door de havdalakaars aan te steken en aan geurige kruiden te ruiken neem je je herinneringen aan de dag mee naar de realiteit van het dagelijkse leven. De kaars brandt altijd maar even en je dooft hem door de vlam in een laatste restje wijn te stoppen.
De kaarsen die ik in huis heb, bestaan uit drie in elkaar gevlochten strengen, die elk op hun beurt weer uit twee dunne strengetjes bestaan. Hoe mooi past juist deze gevlochten kaars met drie keer twee lonten ook bij het beeld van een relatie. Twee mensen hebben elk hun goede en minde goede eigenschappen. Samen hebben ze een stuk verleden opgebouwd, de derde streng, met mooie en minder mooie herinneringen. Het vuur mag slechts even branden, opdat de rest intact blijft.
Maar David is nog niet toe aan vertederd terugkijken.
Aan bijna iedere belangrijke gebeurtenis in zijn levensverhaal kleeft voor hem bepaalde muziek. Welke muziek zou jouw pijn nu het beste weer kunnen geven? Memory van Barbara Streisand klinkt het beslist. Samen luisteren we ernaar en David vertelt over het woord uit de tekst dat hem het meeste raakt. Het is de dageraad die weer zal aanbreken. Dan kijken we voor het eerst even vooruit naar het allerkleinste teken waaraan David zal kunnen merken dat het beter met hem gaat.
Petra ter Berg
